Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanununda Köklü Değişimler ||

18.06.2020 tarihi itibarı ile yayımlanan 7245 sayılı yeni kanundaki bazı maddelere bir göz atalım;

MADDE 2 – (1) Genel kolluk kuvvetlerine yardımcı olmak üzere, emniyet ve jandarma teşkilatları bünyesinde silahlı bir kolluk olarak çarşı ve mahalle bekçileri istihdam edilir.

(2) Emniyet ve jandarma teşkilatlarında istihdam edilen çarşı ve mahalle bekçilerinin amirleri meslek hiyerarşileri içinde tespit edilir.

**2.Maddede belirtildiği üzere Çarşı ve Mahalle Bekçileri iş ve görev bakımından genel kolluğa yardımcı olacak, genel kolluğun icra ettiği iş ve görevleri genel kolluk kapsamında icra edecek silahlı bir kolluk kuvvetidir. İlk kanunlaştığı dönemlerde yardımcı hizmetler sınıfında olan ve bir önceki kanunda yardımcı kolluk olan Bekçiler, yeni kanunla birlikte bütün yardımcı sıfatlardan arındırılmış, Emniyet Hizmetleri ve Jandarma Hizmetleri Sınıfına mensup silahlı bir kolluk olarak görev yapacaklar.

Eski kanuna binaen "Bekçibaşı" gibi ünvanlar barındıran Bekçi Teşkilatı, artık Emniyet veya Jandarma olarak hangi teşkilat bünyesinde görev yapıyor ise o teşkilat içerisinde meslek amirleri belirlenecektir.

MADDE 6

ç) Kamu düzenini bozacak mahiyetteki gösteri, yürüyüş ve karışıklıkların önlenmesi amacıyla genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar önleyici tedbirleri almak,

**6.Maddenin ç bendine bakıldığında, Bekçiler her türlü izinsiz veya kamu düzenini bozan gösteri ve yürüyüş ve taşkınlığa müsade etmeyecek, gerekli önlem-tedbirleri alacaklardır.

g) Halkın sükûn ve istirahatini bozanları ve başkalarını rahatsız edenleri engellemek,

ğ) Sokak, geçit ve meydanları tıkayarak trafiğe mâni olan taşıtların ve diğer engellerin kaldırılmasını sağlamak ve gerektiğinde bağlı bulunduğu genel kolluk birimlerine bildirmek,

**6.Maddenin g-ğ bentlerine baktığımızda ise Önleyici ve Korucuyu görev kapsamında, bu yetki açık bir şekilde tanımlanmış ve bu duruma haiz karşılık gelen Kabahatler Kanunu ve Türk Ceza Kanunu kapsamında gerekli cezai işlemleri uygulayabileceklerdir.

MADDE 7 – (1) Çarşı ve mahalle bekçileri, görev bölgesi ve çalışma saatleri ile sınırlı olmak kaydıyla kişileri ve araçları;

a) Bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek,

b) Suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek,

c) Hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek,

(6) Çarşı ve mahalle bekçisi, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah ya da tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı hâlinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik el ile dıştan kontrol dâhil gerekli tedbirleri alabilir. Bu amaçla kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması veya aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin açılması istenemez.

MADDE 8 – (1) Çarşı ve mahalle bekçileri, suç işlenirken veya işlendikten sonra, henüz izleri meydanda iken;

a) Şüphelileri yakalamak,

b) Yakaladıkları şüphelilerin kendilerine veya başkalarına zarar vermelerini engelleyici tedbirleri almak,

c) Suç delillerinin kaybolmaması veya bozulmaması için gerekli muhafaza tedbirlerini almak,

ç) Varsa olayın tanıklarının kimlik ve adres bilgilerini tespit ederek genel kolluk birimlerine bildirmek,

ile görevli ve yetkilidir.

(2) Çarşı ve mahalle bekçileri haklarında tutuklama veya yakalama kararı çıkarılmış kimseleri gördükleri takdirde yakalamak ve bağlı bulunduğu genel kolluk kuvvetlerine teslim etmek ile görevli ve yetkilidir.

**7 ve 8.Maddeye göre Bekçiler Önleyici kolluk olarak görev ifa edecek ve şartlar oluştuğunda gerekli olan her türlü tedbiri alacaklardır. Suç ve suça yönelik durumların karşısında kimlik-araştırma-analiz-tespit etme-yakalama işlemlerinde yetkilidirler. Bekçinin yeterli şüphesi oluşması durumunda üst araması ve araç araması gibi aramalar yapabilirler.

Zor ve silah kullanma yetkisi

MADDE 9 – (1) Çarşı ve mahalle bekçileri 4/7/1934 tarihli ve 2559 sayılı Polis Vazife ve Salâhiyet Kanununun 16 ncı maddesinde belirtilen zor ve silah kullanma yetkisini haizdir.

Genel kolluk kuvvetlerine yardım görevi

MADDE 10 – (1) Çarşı ve mahalle bekçileri mevzuatla genel kolluk kuvvetlerine tevdi edilen görevlerde genel kolluk kuvvetlerine yardımcı olurlar.

**10.maddede belirtildiği üzere Bekçiler genel kolluğa verilen bütün görevlerde görev alabilecek şekilde kanuni ortam sağlanmıştır.

Değiştirilen hükümler

MADDE 15 – (1) 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin “II- Emniyet mensupları” başlıklı alt bendine aşağıdaki (5) numaralı sıra eklenmiştir.

“5- Çarşı ve mahalle bekçileri             60”

Yaş Hadleri

Madde 40 – (Değişik birinci fıkra: 21/4/2005 – 5335/3 md.) İştirakçilerin görevleri ile ilişiklerinin kesilmesini gerektiren yaş haddi 65 yaşını doldurdukları tarihtir. (İptal ikinci cümle: Anayasa Mankemesi’nin 3/4/2007 tarihli ve E: 2005/52, K: 2007/35 sayılı Kararı ile.)Bu görevlere, 65 yaşını dolduranların açıktan veya naklen atamaları yapılamaz.

a) (Mülga: 8/7/2003-4919/3 md.)

b) (Değişik: 21/4/2005 – 5335/3 md.) Üniversite öğretim üyelerinin görevleri ile ilişiklerinin kesilmesini gerektiren yaş haddi 67 yaşını doldurdukları tarihtir.

c) (Mülga: 28/4/1982 - 2665/6 md.)

ç) (Değişik: 6/2/1959 - 7198/1 md.) Aşağıda yazılı olanların yaş hadleri, hizalarında gösterilen yaşları doldurdukları tarihlerdir:

I – Subay ve askeri memur ve gedikliler:👉👉👉👉👉

1 – Asteğmen, teğmen ve üstteğmenler                                                                                                             41

2 – Yüzbaşı, kıdemli yüzbaşı ve önyüzbaşılar                                                                                                   46

3 – Binbaşılar                                                                                                                                                    52

4 – Yarbaylar                                                                                                                                                    55

5 – Albaylar (Değişik: 12/12/1980 - 2358/1 md.)                                                                                            60

6 – Tuğ ve Tümgeneral ve amiraller (Değişik: 12/12/1980 - 2358/1 md.)                                                       62

7 – Kor ve organeraller ve amiraller                                                                                                                  65

8 – Mareşal ve büyük amiraller                                                                                                                         68

9 – 6, 7 ve 8 inci sınıf askeri memurlarla memur yardımcıları ve askeri hastabakıcı hemşireler                        55

10 – Daha yukarı sınıflardaki askeri memurlar                                                                                                  60

11 – Gedikli subaylar                                                                                                                                        52

12 – Gedikli çavuşlar (Astsubay astçavuşlar ve astsubay çavuşlar)⁽¹⁾                                                               43

13 – Gedikli üstçavuşlar (Astsubay üstçavuşlar)                                                                                              46

14 – Gedikli başçavuşlar (Astsubay başçavuşlar)                                                                                             49

15 – Başgedikliler (Astsubay kıdemli başçavuşlar)                                                                                           55

II – Emniyet mensupları:

1 – Her derecedeki emniyet müdürleri ve emniyet ve polis müfettişleri                                                             60

2 – Emniyet müfettiş yardımcıları ve emniyet amirleri                                                                                       58

3 – Başkomiser, komiser ve komiser yardımcıları                                                                                             56

4 – (Değişik: 16/6/2010-5997/13 md.)Kıdemli başpolis memuru, başpolis memuru ve polis memurları         55

👉 EKLENEN MADDE BURAYA YERLEŞECEKTİR. (ÇMB 15/1)

III- (Değişik: 3/6/2011-640-KHK/40 md.) Gümrük Muhafaza mensupları:

1 - Gümrük Muhafaza Memurları                                                                                                                     55

2- Gümrük Muhafaza Kısım Amirleri                                                                                                               60

IV – Posta, telgraf ve telefon hat başbakıcı ve başdağıtıcıları ile hat bakıcıları ve dağıtıcıları                            55

____________

(1) 25/6/2019 tarihli ve 7179 sayılı Kanunun 62 nci maddesiyle bu satırda yer alan “(Astsubay çavuşlar)” ibaresi “(Astsubay astçavuşlar ve astsubay çavuşlar)” şeklinde değiştirilmiştir.

Değiştirilen hükümler

MADDE 15

(2) 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesinin “VIII- JANDARMA HİZMETLERİ SINIFI” başlıklı bendinde yer alan “ve uzman jandarmaları” ibaresi “, uzman jandarma ile çarşı ve mahalle bekçilerini” şeklinde değiştirilmiştir.

**2. bentte belirtildiği üzere devlet memurlarındaki değişiklik aşağıdaki şekildedir.

 

VIII - JANDARMA HİZMETLERİ SINIFI (Ek : 25/7/2016 – KHK-668/22 md.)(3)(4)(6) Bu sınıf Jandarma Genel Komutanlığı kadrolarında bulunan subay, astsubay, uzman jandarma ile çarşı ve mahalle bekçilerini kapsar. 

Burada Jandarma kadrosunda olan Bekçiler, İçişleri Bakanlığının çıkaracağı Çarşı ve Mahalle Bekçileri yönetmeliğine göre terfi ve rütbe işlemleri ayarlanabilir. Ayrıca Emniyetteki terfi ve rütbe işlemleri keza yönetmelikle ayarlanabilir.

MADDE 16 – (1) 14/7/1966 tarihli ve 772 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır.

**Bu şekilde 1966 kanunu mülga olmuştur. Yeni kanunun bütün Çarşı ve Mahalle Bekçilerine ve tüm milletimize, Türkiye'ye hayırlı uğurlu olmasını temenni ediyorum.