Zamane Bekçileri - Mazi

Osmanlı mahallerinin her akşam canlı bir hayat yaşanırdı. Gecenin karanlığını sessizliğini bozacıların “bozaaaa…”  seslerinin yanı sıra mahallenin bekçisinin ucuna demir takılı sopasını kaldırımlara vurması bozardı. Her sokaktan yarım saat aralıkla geçen bekçi mahalle sakinlerinin rahat bir şekilde uyumasını sağlarlardı. Bekçiler aynı zamanda saatleri Bekçilerin vuruşları saatin kaç olduğunu da gösterir hafif vuruyorsa yarımı, kuvvetli vuruyorsa tamı gösterirlerdi. Sabah ezanı saatlerinde elindeki sopayı daha hızlı kaldırımlara vuran sabah namazının vaktinin geldiğine işaret ederdi.

Bekçiler imamlara ve mahallenin yiğitbaşına bağlı olarak çalışır mahalledeki gelişmelerden onları  haberdar ederdi. Mahalleye birisi geldiğinde evli mi ,bekar mı,  olduğu araştırılır. Eğer bekar birisi ise ev kiralamasına izin verilmez şehrin hanlarından birisine gönderilirdi. Gelen kişinin özelliklerini öğrenir onun aile hayatı ile bilgileri önce imama sonra yiğitbaşına aktarırdı.

Mahallede kişilerin harem hayatına bir saldırı olduğunda önce bekçiye haber verilir, bekçi de mahalle gençlerinin ve su satanların yardımıyla suçluyu anında cezalandırıldı. Mahalle muhtarının önünde gerçekleşen cezada suçlunun ayakları bir sopaya geçirilir, havaya kaldırılır ve bekçinin elindeki değnekle suçlunun ayaklarına vururdu.  Eğer suçlunun kabahati büyükse şahitlerle birlikte doğru kadıya götürülürdü.

Kökleri Osmanlı'ya dayanmaktadır çarşı ve mahalle bekçilerinin. 12 Mayıs 1914'te çıkarılan Çarşı ve Mahalle Bekçileri Hakkında Kanun-ı Muvakkatla şehir ve köylerde bekçilerin bulunması zorunlu hâle getirilmiştir. 14 Temmuz 1966 tarih ve 772 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle yardımcı kolluk olarak varlığını devam ettirmiştir. 1/12/1970 tarihinde ise 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda yardımcı hizmetler sınıfında "çarşı ve mahalle bekçisi" unvanıyla yer almıştır. 1976 yılı öncesi il özel idarelerine bağlı, Emniyet ve Jandarma emrinde görev yapan çarşı ve mahalle bekçileri kadroları, 1976 Mali Yılı Bütçe Kanunu'nun 37'nci maddesiyle İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesine aktarılmıştır. 8/5/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5757 sayılı Kanun'la, yardımcı hizmetler sınıfında bulunan çarşı ve mahalle bekçileri emniyet hizmetleri sınıfına geçmiştir.

1995 yılı öncesinde göreve başlayarak hâlen aktif görevine devam eden 1.475 çarşı ve mahalle bekçisi bulunmaktadır. Emniyet teşkilatına 1995 yılından 2016 yılına kadar çarşı ve mahalle bekçisi alımı yapılmamıştır.